LekarzPomaga.pl - ZAPARCIA U DZIECI

Schorzenia i problemy zdrowotne występujące w wieku dziecięcym zarówno u niemowląt jak i u dzieci starszych

Zaparcia u dzieci

Opublikowano:

Tagi publikacji: Zaparcia u dzieci

Zaparcia u dzieci

Mianem zaparć określa się wydłużenie odstępów między wypróżnieniami powyżej 3 dni lub oddawanie twardych i zbitych stolców, czemu towarzyszy wzmożony wysiłek. To jedna z częstszych dolegliwości spotykanych u najmłodszych pacjentów. Pod żadnym pozorem tego problemu nie można go lekceważyć, ponieważ nieleczone zaparcia mogą być przyczyną spowolnionego wzrastania a nawet depresji.

Przyczyny

Przyczyn powodujących zaparcia jest wiele. Zaliczamy do nich:

  1. czynniki dietetyczne - szczególnie zbyt mała podaż błonnika, płynów i węglowodanów w diecie
  2. zmiana trybu życia - rozpoczęcie zajęć w przedszkolu lub szkole, pośpiech podczas wypróżniania, unieruchomienie
  3. niektóre leki - psychotropowe antycholinergiczne
  4. choroby:
    • układu nerwowego - mózgowe porażenie dziecięce, uszkodzenie rdzenia kręgowego, guzy mózgu, choroby nerwów obwodowych
    • endokrynopatie - niedoczynność tarczycy, niedoczynność przysadki, niedoczynność nadnerczy
    • zaburzenia przemiany materii - cukrzyca, mocznica, amyloidoza
    • psychiczne - schizofrenia, jadłowstręt psychiczny
  5. nieprawidłowości w okolicy odbytnicy - zwężenie odbytu, choroba Hirschprunga, uchyłek odbytu, skurcz spastyczny mięśni dna miednicy

Objawy

Do najczęstszych objawów zaparcia należą:

  • wypróżnienia rzadsze niż 2 razy w tygodniu
  • oddawanie twardych, zbitych i obfitych stolców
  • ból podczas defekacji
  • brudzenie bielizny
  • lęk przed oddaniem stolca - szczególnie u młodszych dzieci
  • niewielka domieszka krwi w kale, która towarzyszy zaparciom u 50% dzieci
  • zmiany zapalne skóry wokół odbytu
  • obecność szczeliny odbytu

Rozpoznanie

W diagnostyce zaparć istotne znaczenie mają informacje zebrane podczas wywiadu lekarskiego, jak również badanie fizykalne wiele wnosi do sprawy. W badaniu palpacyjnym niekiedy wyczuć można esicę wypełnioną masami kałowymi. Oglądając okolicę odbytu należy zwrócić uwagę na występowanie zmian zapalnych oraz na obecność szczeliny odbytu. Ponadto, badanie przez odbyt daje możliwość oceny napięcia zwieracza odbytu, stwierdzenia przewężenia tej okolicy i obecności mas kałowych w bańce odbytnicy. W celu stwierdzenia zmian strukturalnych w przebiegu np. choroby Hirschprunga, wykonuje się wlew kontrastowy jelita grubego. Do kolejnych metod wykorzystywanych w diagnostyce zaparć należą kolonoskopia lub rektoskopia, które wykonywane są dla wykluczenia zmian organicznych np. szczeliny odbytu lub guzów. Ból pojawiający się podczas wprowadzania niewielkiej ilości powietrza podczas badania, sugeruje zespół jelita drażliwego. Podczas tych procedur istnieje możliwość pobrania wycinków, w celu wykonania badania histopatologicznego, za pomocą którego można ocenić obecność zwojów podśluzówkowych oraz aktywność acetylocholinoesterazy. Ma to duże znaczenie przy podejrzeniu zespołu zaburzeń układu nerwowo - mięśniowego. Nie należy również zapominać o badaniach laboratoryjnych, z których pomocne są : ocena stężenia potasu, sodu oraz chloru w surowicy krwi, stężenie hormonów tarczycy, poziom glukozy i kreatyniny, a także stężenie witaminy D.

Leczenie

Pierwszym etapem leczenia powinno być usunięcie zalegających mas kałowych. Można to zrobić farmakologiczne lub za pomocą wlewów czyszczących. Bardzo ważnym elementem terapii jest stosowanie diety bogatoresztkowej, w skład której wchodzą świeże warzywa, owoce, a także ciemne pieczywo. U dzieci z zaburzeniami samego procesu wydalania stolca, duże znaczenie ma również metoda typu biologicznego sprzężenia zwrotnego (biofeedback), która polega na ćwiczeniach relaksacyjnych zwieracza odbytu pod kontrolą aparatu manometrycznego. Prowadzi to do obniżenia napięcia mięśni dna miednicy i przyspieszenia perystaltyki jelit. Niektórzy pacjenci wymagają leczenia chirurgicznego. Jest ono stosowane m.in. w przypadku zwężenia odbytu, kiedy to wykonuje się rozciągnięcie odbytu na wysokości zwieracza, niekiedy nawet z nacięciem zwieracza wewnętrznego. Jeżeli zaparcia towarzyszą chorobie metabolicznej, stosuje się leczenie objawowe, polegające na włączeniu wcześniej wspomnanej już diety bogatoresztkowej a także na stosowaniu środków farmakologicznych np. laktulozy.