LekarzPomaga.pl - OSPA WIETRZNA

Choroby infekcyjne -spowodowane przez bakterie, wirusy, grzyby oraz choroby pasożytnicze

Ospa wietrzna

Opublikowano:

Tagi publikacji: Ospa wietrzna

Ospa wietrzna

Ospa wietrzna (łac. varicella) jest najczęstszą chorobą zakaźną wieku dziecięcego, która charakteryzuje się dużą zaraźliwością. Zwykle chorują dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Może wystąpić także u osób dorosłych, co zdarza się stosunkowo rzadko.

Objawy

W początkowym okresie choroby do objawów mogących świadczyć o jej obecności należą: złe samopoczucie, gorączka w granicach 38-39°C, bóle głowy i mięśni a także zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Po 2-3 dniach od wystąpienia pierwszych sygnałów, na powłokach skórnych pojawia się swędząca wysypka, która jest podstawą do ustalenia rozpoznania. Wykwity skórne najpierw zajmują tułów, potem szyję, twarz, głowę a na końcu kończyny, natomiast  rzadko umiejscawiają się na dłoniach i stopach. W nielicznych przypadkach ich obecność można zauważyć również na błonach śluzowych jamy ustnej. Ponadto,  charakteryzują się przekształcaniem w trakcie trwania choroby - jako pierwsze obserwuje się plamki, niewyczuwalne na poziomie skóry, które następnie przechodzą w grudki, a potem w pęcherzyki wypełnione surowiczym płynem. Treść pęcherzyków mętnieje i tworzą się krosty, które zasychając prowadzą do powstania strupów. Te ostatnie po kilku dniach odpadają, zwykle nie pozostawiając śladów. Wysiew zmian przebiega najczęściej w 2-3 rzutach, dlatego też niejednokrotnie obserwuje się jednoczesne występowanie różnych stadiów wykwitów ospowych, co daje tzw. „obraz gwiaździstego nieba”.

Przyczyny

Odpowiedzialny za tę chorobę jest wirus VZV (varicella – zoster virus), który należy do rodziny Herpes i jest przenoszony drogą kropelkową, powietrzną oraz przez kontakt bezpośredni. Wrota zakażenia stanowią natomiast górne drogi oddechowe. Pierwotna infekcja VZV przebiega pod postacią ospy wietrznej, jednak po jej przebyciu wirus drogą nerwów czuciowych dostaje się do nerwowych zwojów przykręgowych, gdzie pozostaje w postaci latentnej (uśpionej). Jego reaktywacja, do której dochodzi w warunkach obniżonej odporności, może doprowadzić do rozwoju połpaśca.

Przebieg choroby

Czas wylęgania wynosi od 11 do 21 dni, natomiast chory zaczyna być zaraźliwy około 2-3 dni przed wysypką i okres ten trwa aż do przyschnięcia wykwitów. Ewolucja zmian pojawiających się na skórze trwa około 6 dni. Choroba zwykle przebiega w sposób łagodny, niekiedy objawy są skąpe lub wcale nie występują. Niektórzy pacjenci przechodzą ospę bardzo ciężko, należą do nich noworodki i osoby z obniżoną odpornością. W takich przypadkach choroba ta może nawet zakończyć się śmiercią.

Rozpoznanie

Rozpoznanie stawia się głównie na podstawie objawów klinicznych. W przypadku podejrzenia ospy u osób wcześniej szczepionych, noworodków i pacjentów z immunosupresją, wykonuje się badania serologiczne. Choroba zostaje potwierdzona wówczas, gdy zostaną wykryte swoiste przeciwciała klasy IgM lub dojdzie do 4-krotnego wzrostu miana przeciwciał klasy IgG.

Leczenie

Kiedy mamy do czynienia z chorobą o łagodnym przebiegu, zalecane jest leczenie objawowe, polegające na odpowiednim nawadnianiu pacjenta, przemywaniu zmian skórnych płynami odkażającymi, częstej zmianie ubrania oraz podawaniu leków działających przeciwświądowo i przeciwgorączkowo. Natomiast leczenie ospy u osób z obniżoną odpornością wymaga podawania leków przeciwwirusowych takich jak acyklowir i widarabina.

Powikłania

Do najczęstszych należą: wtórne bakteryjne zapalenie skóry i odwodnienie. Typowe jest również zapalenie móżdżku, które wymaga leczenia w szpitalu. Do rzadszych powikłań neurologicznych zaliczamy zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i móżdżku. Sporadycznie występują też zaburzenia hematologiczne pod postacią małopłytkowości, a także zapalenie płuc, wątroby, stawów, nerek, jąder, mięśnia sercowego i osierdzia.

Profilaktyka

Skutecznym sposobem zapobiegania ospie wietrznej jest izolacja od chorego i osób z jego najbliższego otoczenia. Dostępna jest również szczepionka oraz swoista immunoglobulina. W Polsce podanie szczepionki zaleca się dzieciom powyżej 9 miesiąca życia, które nie chorowały na ospę, kobietom planującym ciążę, u których wcześniej ta choroba nie wystąpiła, a także osobom po kontakcie z chorym – w ciągu 72 godzin.