Duszność
Tagi publikacji: Duszność
Duszność jest zaburzeniem odbieranym jako uczucie braku powierza, trudności w oddychaniu lub zadyszki. U osób zdrowych pojawia się zwykle po wyczerpującym wysiłku fizycznym, natomiast u ludzi chorych występuje nawet w spoczynku.
Dzielimy ją na:
- napadową (ostrą) i przewlekłą
- spoczynkową i wysiłkową
- zależną od pozycji ciała – wyróżniamy tu: ortopnoe, czyli duszność pojawiającą się w pozycji leżącej i ustępującą w pozycji stojącej i siedzącej oraz platypnea, która nasila się w pozycji siedzącej lub stojącej.
W przebiegu tego zaburzenia obserwujemy:
- narastające uczucie braku powietrza
- ból w klatce piersiowej
- udział mięśni pomocniczych w oddychaniu – pracę mięśni międzyżebrowych, mięśni pasa barkowego, przepony i rozszerzenie skrzydełek nosa
- trudności w nabraniu powietrza
- przyśpieszenie oddechu
- sinicę
- świst wdechowy (tzw. stridor)
- jeśli powodem duszności jest infekcja, wówczas towarzyszyć jej może gorączka, kaszel, odkrztuszanie plwociny, złe samopoczucie.
W zależności od mechanizmu powstawania duszności, wyróżniamy następujące przyczyny:
- zmniejszenie dostarczania tlenu do tkanek występujące w przebiegu:
- niewydolności oddechowej
- zatruć tlenkiem węgla
- niewydolności serca
- niedokrwistości
- zwłóknienia płuc
- zwiększenie ośrodkowego napędu oddechowego, które jest konieczne do uzyskania wystarczającej wentylacji, co obserwujemy m.in. w:
- astmie
- przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc
- zastoinowej niewydolności krążenia
- obrzęku płuc
- chorobach śródmiąższowych płuc
- zatorowości płucnej
- rozległej gruźlicy płuc
- a także u osób zdrowych w wyniku dużego wysiłku fizycznego
W celu oceny nasilenia duszności, wykorzystuje się skalę MRC (Medical Research Coulcil)
|
0 |
Duszność występuje jedynie podczas dużego wysiłku fizycznego |
|
1 |
Duszność występuje podczas szybkiego marszu po płaskim terenie lub wchodzenia na niewielkie wzniesienie |
|
2 |
Z powodu duszności chory chodzi wolniej niż rówieśnicy lub idąc we własnym tempie po płaskim terenie musi się zatrzymywać dla nabrania tchu |
|
3 |
Po przejściu około 100 m lub po kilku minutach marszu po płaskim terenie chory musi się zatrzymać dla nabrania tchu |
|
4 |
Duszność uniemożliwia choremu opuszczaniu domu lub występuje przy ubieraniu się lub rozbieraniu |
Diagnostyka duszności opiera się na ocenie parametrów życiowych, takich jak: oddech, tętno, ciśnienie tętnicze oraz przeprowadzeniu dokładnego badania podmiotowego i przedmiotowego. Jeśli istnieje potrzeba wykonuje się gazometrię, zdjęcie klatki piersiowej, morfologię oraz pulsoksymetrię. W zależności od podejrzewanej przyczyny przeprowadza się badania niezbędne dla potwierdzenia danej jednostki chorobowej.
Terapia tego zaburzenia zależy od stwierdzonej przyczyny. Jeśli jest ona znana wdrażamy tzw. leczenie przyczynowe, które jest możliwe u większości pacjentów. Mamy do dyspozycji leczenie farmakologiczne i takie, w którym nie korzystamy z leków. Leczenie niefarmakologiczne polega na optymalizacji warunków otoczenia, w którym chory przebywa, tlenoterapii, edukacji pacjenta pod kątem efektywnej oddychania i odksztuszania a także na odsysaniu wydzieliny znajdującej się w drogach oddechowych. W przypadku zastosowania farmakoterapii wykorzystywane są:
- glikokosrtykosteroidy
- leki rozkurczające oskrzela, do których należą β-mimetyki oraz leki antycholinergiczne
- opioidy
- benzodiazepiny
