LekarzPomaga.pl - ZATRUCIA ALKOHOLEM

Skutki zatruć różnorodnymi substancjami chemicznymi oraz skutki ukąszeń, użądleń, pogryzień

Zatrucia alkoholem

Opublikowano:

Tagi publikacji: Zatrucia alkoholem

Zatrucia alkoholem

Zatrucie alkoholem występuje bezpośrednio po jego spożyciu i cechuje się występowaniem m. in. zaburzeń zachowania, pamięci i równowagi, co związane jest z negatywnym działaniem alkoholu na mózg. Najwięcej tego typu sytuacji występuje po spożyciu zbyt dużych ilości alkoholu etylowego i metanolu. Osoba, u której zauważymy charakterystyczne objawy wymaga natychmiastowej opieki i przewiezienia do szpitala. Zatrucia alkoholem nigdy nie można lekceważyć, ponieważ jego zaniedbanie niesie ze sobą niekorzystne dla organizmu konsekwencje, a w niektórych przypadkach może nawet zakończyć się śmiercią.

Alkohol etylowy (etanol) poza obecnością w napojach alkoholowych, wykorzystywany jest również jako środek antyseptyczny, rozpuszczalnik w gospodarstwie domowym, przemyśle oraz składnik kosmetyków i odczynnik chemiczny. Bardzo szybko wchłania się z przewodu pokarmowego, przez skórę i drogi oddechowe, a także przechodzi przez łożysko i do mleka matki. Jest metabolizowany w wątrobie do aldehydu octowego przy pomocy dehydrogenazy alkoholowej. Może być przyczyną hipoglikemii, ponieważ hamuje w wątrobie proces glukoneogenezy, czyli produkcji glukozy z substratów niewęglowodanowych. Wykazuje również działanie depresyjne na ośrodkowy układ nerwowy. Objawy zatrucia u osoby dorosłej mogą pojawić się po spożyciu 50-100 ml czystego spirytusu.

Przy zatruciu etanolem początkowo obserwujemy takie objawy jak: nudności, wymioty, bóle brzucha, pobudzenie, ból i zawroty głowy, zaczerwienienie skóry oraz przekrwienie spojówek. Następnie dołączają się zaburzenia pamięci, koncentracji, równowagi, podwójne widzenie, oczopląs, splątanie, bełkotliwa mowa i senność. W najgorszym przypadku może dojść do zaburzeń oddychania, drgawek, hipoglikemii i śpiączki.

Istotne zarówno dla potwierdzenia upojenia alkoholowego jak i oceny ciężkości zatrucia, jest określenie stężenia etanolu we krwi, czego można dokonać przez bezpośrednie oznaczenie w surowicy bądź osoczu lub na podstawie zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu. W przypadku ciężkich zatruć należy również ustalić stężenie elektrolitów, glukozy, kreatyniny i mocznika oraz aktywność aminotransferaz. Wskazane jest także wykonanie gazometrii z krwi tętniczej oraz monitorowanie EKG.

Pierwsza pomoc w przypadku zatrucia etanolem polega na zapewnieniu pacjentowi bezpieczeństwa oraz zapobieganiu przed wyziębieniem i zachłyśnięciem. W tym celu, osobę będącą w stanie głębokiego upojenia alkoholowego, należy ułożyć w pozycji bezpiecznej. Leczenie szpitalne ma przede wszystkim charakter objawowy i polega na podtrzymywaniu podstawowych czynności życiowych oraz korygowaniu pojawiających się zaburzeń. Istotne znaczenie ma dostarczenie odpowiedniej ilości płynów, wyrównanie zaburzeń elektrolitowych oraz uzupełnienie niedoboru glukozy. Płukanie żołądka wykonuje się u pacjentów, którzy spożyli alkohol w jednorazowej dawce, w czasie nie przekraczającym jednej godziny przed przyjęciem do szpitala.

Alkohol metylowy (metanol) jest bezbarwną cieczą, która znalazła zastosowanie w przemyśle, w płynach do czyszczenia szyb a także jako paliwo. Na podstawie smaku i zapachu trudno go odróżnić od etanolu, jest jednak od niego dużo bardziej toksyczny. Metanol wchłania się szybko z przewodu pokarmowego oraz przez drogi oddechowe. Jest metabolizowany w wątrobie przy udziale dehydrogenazy alkoholowej, do śmiertelnie trujących metabolitów – formaldehydu i kwasu mrówkowego. Aldehyd mrówkowy nieodwracalnie uszkadza siatkówkę oka i nerw wzrokowy, co może spowodować trwałą ślepotę. Dawka śmiertelna tego alkoholu wynosi 30-150 ml.

Początkowe objawy, które towarzyszą zatruciu metanolem, są podobne do objawów upojenia wywołanego nadmiernym spożyciem alkoholu etylowego. Następnie w wyniku gromadzenia się toksycznych metabolitów, dochodzi do rozwoju kwasicy nieoddechowej, pogłębienia śpiączki, zaburzeń widzenia, drgawek, obniżenia ciśnienia tętniczego i tachykardii. Może wystąpić również skąpomocz, bezmocz i ostre zapalenie trzustki.

Zatrucie metanolem stanowi bezpośrednie zagrożenie życia, dlatego też ważna jest szybka diagnostyka i wdrożenie odpowiedniego leczenia. W postępowaniu diagnostycznym ważną rolę odgrywa badanie przedmiotowe, szczególnie neurologiczne, które pozwala stwierdzić charakterystyczne dla tego stanu odchylenia ze strony układu nerwowego. Niezwykle ważna jest także ocena stężenia metanolu w osoczu lub w surowicy, a także monitorowanie gazometrii, morfologii, parametrów układu krzepnięcia, stężenia sodu, potasu i aktywności aminotransferaz. Należy również pamiętać o badaniu dna oka.

Głównym celem leczenia, jest usunięcie z organizmu alkoholu metylowego i jego metabolitów oraz zwalczanie powstałej kwasicy metabolicznej. Kluczowym elementem terapii jest podanie pacjentowi odpowiedniej odtrutki, którą w tym przypadku stanowi alkohol etylowy, podawany doustnie lub dożylnie. Łatwiejszą w stosowaniu alternatywą jest fomepizol (Antizol). Lek ten, w specyficzny sposób hamuje aktywność dehydrogenazy alkoholowej, spowalniając tym samym metabolizm alkoholu metylowego w wątrobie. W przypadku, gdy stężenie metanolu w surowicy krwi wynosi > 50 mg/dl oraz istnieją objawy uszkodzenia siatkówki i nerwów wzrokowych, a także rozwinęła się trudna do wyrównania kwasica metaboliczna, należy rozpocząć hemodializę, celem usunięcia metanolu z krwioobiegu.