LekarzPomaga.pl - ZATRUCIA LEKAMI

Skutki zatruć różnorodnymi substancjami chemicznymi oraz skutki ukąszeń, użądleń, pogryzień

Zatrucia lekami

Opublikowano:

Tagi publikacji: Zatrucia lekami

Zatrucia lekami

Leki stanowią bardzo częstą przyczynę przypadkowych zatruć, zarówno u dorosłych jak i u dzieci. Nierzadko nadmierne dawki farmaceutyków są przyjmowane także w celach samobójczych. Zatrucia lekami obecnie stanowią poważny problem i są głównym powodem hospitalizacji osób poniżej 30. roku życia. Najczęściej zdarzają się one po zażyciu następujących grup leków:

  • nasennych, uspokajających i psychotropowych
  • przeciwbólowych
  • nasercowych

Do pierwszej grupy farmaceutyków należą m.in. benzodiazepiny i barbiturany. Barbiturany o średnim i długim czasie działania dobrze wchłaniają się z przewodu pokarmowego i zaczynają działać po kilkudziesięciu minutach. Są metabolizowane w wątrobie i wydalane z moczem. U osób, które przyjmują te preparaty długotrwale, wywołują tolerancję. Oznacza to, że im dłużej przyjmujemy dany lek, tym słabsze wykazuje działanie, co sprawia, że w celu osiągnięcia takiego samego efektu, musimy stosować coraz większe dawki. W przypadku barbituranów przyjęcie porcji leku, która 5-10 krotnie przekracza dawkę terapeutyczną, wywołuje zwykle objawy zatrucia. U pacjenta występują wówczas takie symptomy jak: zaburzenia mowy, równowagi, oddychania i świadomości, aż do głębokiej śpiączki, senność, bezdech, bradykardia, wstrząs, a nawet zatrzymanie krążenia. Benzodiazepiny z kolei, są najczęściej wykorzystywanymi medykamentami do prób samobójczych. Podobnie jak wcześniej wspomniane barbiturany, metabolizowane są w wątrobie i wydalane przez nerki. Wykazują także depresyjne działanie na ośrodkowy układ nerwowy. Benzodiazepin nie wolno podawać osobie będącej pod wpływem alkoholu, ponieważ równoczesne zastosowanie tych dwóch substancji potęguje działanie leku. W przypadki zatrucia preparatami z tej grupy, obserwujemy: spowolnienie niewyraźną mowę, niepewny chód, zaburzenia równowagi, podwójne widzenie, senność, osłabienie odruchów, wąskie źrenice, obniżone ciśnienie tętnicze i śpiączkę.

Lekiem przeciwbólowym i zrazem przeciwgorączkowym, wywołującym ciężkie zatrucia jest paracetamol. Mają one miejsce w przypadku znacznego przekroczenia dawki leczniczej, czyli przyjęcia 7,5-15g farmaceutyku. Lek ten wchłania się szybko z przewodu pokarmowego, a jego metabolizm zachodzi w wątrobie, gdzie przy użyciu glutationu silnie toksyczny metabolit paracetamolu zostaje unieszkodliwiany. Jeśli rezerwy wątrobowego glutationu zostaną szybko wyczerpane, z powodu przyjęcia zbyt dużej dawki leku, dochodzi do martwicy wątroby i cewek bliższych nerek. Pacjent, u którego wystąpiło zatrucie początkowo prezentuje tylko nudności i wymioty. W późniejszym czasie występuje tkliwość w okolicy wątroby, żółtaczka, wzrost stężenia bilirubiny i aktywności aminotransferaz, hipoglikemia, kwasica metaboliczna, senność oraz śpiączka. Najbardziej niebezpieczna jest jednak ostra niewydolność wątroby.

Preparatami wykorzystywanymi w leczeniu chorób układu krążenia są glikozydy naparstnicy, z których najbardziej znanym jest digoksyna. Podobnie jak wcześniej wspomniane leki, te również dobrze wchłaniają się z przewodu pokarmowego. Ryzyko wystąpienia działań niepożądanych po ich zażyciu zwiększają niskie stężenie wapnia i potasu w surowicy krwi. Po przedawkowaniu glikozydów naparstnicy u pacjenta występują następujące objawy: nudności, wymioty, biegunka, zawroty głowy, charakterystyczne widzenie „na żółto”, zaburzenia rytmu serca i przewodzenia, splątanie oraz zaburzenia świadomości.

Rozpoznanie i leczenie

Duże znaczenie w dla postawienia prawidłowej diagnozy i późniejszego leczenia ma identyfikacja substancji, która doprowadziła do zatrucia. Dużym ułatwieniem są szybkie testy diagnostyczne, wykrywające truciznę we krwi lub w moczu w ciągu kilku minut. Czas ma tutaj niezwykle istotne znaczenie, ponieważ bardzo często o dalszym losie chorego decyduje natychmiastowe włączenie odpowiedniego leczenia. Ponadto, w przypadku zatrucia, należy również ustalić:

  • jakie objawy wystąpiły we wczesnym okresie
  • w jakim stanie psychicznym przed zatruciem był pacjent
  • czy u pacjenta występują inne jednostki chorobowe i czy w związku z tym przyjmuje na stałe leki, a jeśli tak, to jakie

Postępowanie lecznicze natomiast, obejmuje następujące czynności:

  • usunięcie trucizny, która nie zdążyła się jeszcze wchłonąć – w tym celu wykonuje się płukanie żołądka
  • leczenie mające na celu podtrzymywanie podstawowych funkcji organizmu
  • pozbycie się trucizny wchłoniętej, korzystając z metod przyśpieszonej eliminacji np. hemodializy
  • stosowanie odtrutek – w przypadku benzodiazepin pacjentowi podaje się flumazenil, natomiast gdy pacjent zatruł się paracetamolem skuteczna jest N-acetylocysteina

leczenie późniejszych uszkodzeń narządowych np. niewydolności nerek czy wątroby oraz powikłań takich jak zachłystowe zapalenie płuc