Alergia pokarmowa u dzieci
Tagi publikacji: Alergia pokarmowa u dzieci
Alergią pokarmową nazywamy zespół objawów wynikających z nieprawidłowej reakcji immunologicznej organizmu po spożyciu uczulającego pokarmu. Może wystąpić w każdym wieku, jednak najczęściej obserwuje się ją u niemowląt i małych dzieci, co związane jest z większą wrażliwością układu immunologicznego w tym wieku. Szacuje się, że występuje ona u 4 - 8% dzieci i 2 – 4% dorosłych co wskazuje na to, że u niektórych alergia pokarmowa ustępuje wraz z wiekiem. Dla innych natomiast, jest pierwszym objawem predyspozycji do innych chorób alergicznych.
Reakcja alergiczna może przebiegać w trzech typach:
- reakcja typu natychmiastowego – pojawia się zaraz po spożyciu uczulającego pokarmu. Występuje w 50% przypadków, a do jej objawów należą m. in. wstrząs anafilaktyczny i wysypka.
- reakcja typu cytotoksycznego – w której dochodzi do zniszczenia komórek. Występuje w 20% przypadków.
- reakcja typu kompleksów immunologicznych – gdzie objawy utrzymują się nawet do kilku dni po spożyciu uczulającego pokarmu.
Objawy
Obraz kliniczny w przypadku alergii pokarmowej jest bogaty. Proces chorobowy może bowiem dotyczyć pojedynczego narządu lub całego układu. Objawy mogą występować w postaci reakcji natychmiastowej lub opóźnionej i możemy je zaliczyć do kilku grup:
Objawy występujące przy alergii pokarmowej, można zaliczyć do kilku grup:
- Objawy żołądkowo – jelitowe: nudności, wymioty, biegunka lub zaparcia, ból brzucha, kolka, wzdęcia, brak apetytu
- Objawy z układu oddechowego: zapalenie krtani, uszu, infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych, katar, astma
- Objawy skórne: wysypka pokrzywkowa, liszaj grudkowy, atopowe zapalenie skóry, świąd i suchość skóry
- Objawy neurologiczne: zaburzenia snu, nerwowość, rozdrażnienie, bóle głowy, migrena, nadpobudliwość psychoruchowa
- Objawy z układu moczowego: moczenie dzienne i nocne, krwiomocz, zespół mocznicowy
- Inne: zapalenie spojówek, zlewne poty, obrzęk jamy ustnej, bóle mięśniowe, podwyższona temperatura
Objawem alergii pokarmowej może być również wstrząs anafilaktyczny, stanowiący bezpośrednie zagrożenie życia. Występuje bardzo rzadko, a do jego objawów należą: bladość, wymioty, zwiększona akcja serca, biegunka i duszności. Gdy wystąpią owe dolegliwości, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.
Diagnostyka
Podstawą rozpoznania jest szczegółowy wywiad przeprowadzony przez lekarza. W trakcie badania, lekarz dokonuje obserwacji występujących objawów alergicznych, zadaje pytania dotyczące spożywanych pokarmów i pojawiających się po nich dolegliwości. Najważniejszym badaniem jest próba prowokacyjna, przeprowadzona pod kontrolą lekarza, polegająca na podaniu pacjentowi produktów prawdopodobnie uczulających i następnie obserwowaniu reakcji organizmu. Wykonuje się również testy skórne, jednak dodatni wynik nie zawsze potwierdza udział pokarmu w powstawaniu reakcji alergicznej. Bardziej istotne w tym badaniu są wyniki ujemne. Do badań laboratoryjnych pomocnych w diagnostyce alergii zalicza się oznaczanie swoistych przeciwciał IgE, a także pomiar ilości eozynofilów lub całkowitego miana IgE.
Leczenie
Leczenie opiera się przede wszystkim na eliminacji z diety produktów uczulających. W zależności od zaawansowania dolegliwości u pacjenta, wykluczone z diety zostają pojedyncze produkty lub określona grupa. Ważne jest, aby jadłospis ustalił specjalista, aby nie doszło do niedoborów pokarmowych. Gdy eliminacja z diety niektórych produktów nie jest wystarczająca, stosuje się leki przeciwhistaminowe i przeciwalergiczne. W przypadku wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego, niezbędna jest natychmiastowa pomoc lekarska i podanie odpowiednich leków – głównie adrenaliny.
U około 30% pacjentów, alergia pokarmowa ustępuje po około 1 – 2 lat unikania uczulającego pokarmu. Dotyczy to głównie dzieci – szacuje się, że około 85% wyzbywa się alergii na krowie mleko do 3 lat od wystąpienia pierwszych objawów. W przypadku uczulenia na orzeszki, tylko u około 20% dochodzi do zaniku objawów alergicznych po spożyciu. Zdecydowana większość osób, powinna unikać uczulających produktów przez całe życie.
Do najczęstszych alergenów pokarmowych należą:
- mleko krowie, zawierające ponad 25 rodzajów białek
- białko jaja kurzego
- orzeszki ziemne i arachidowe
- produkty zawierające gluten (pszenica, jęczmień, żyto, owies i produkty pochodne)
- ryby, owoce morza i produkty pochodne
- soja, sezam, gryka i produkty pochodne
- owoce: brzoskwinie, morele, cytrusy, jabłka, banany
- warzywa: szpinak, pomidory, seler, kiszona kapusta
- czekolada, kakao, miód
Profilaktyka
Nie ma jednoznacznej skutecznej metody na zapobieganie alergii pokarmowej. Badania wykazały jednak, że karmienie piersią do 6 miesiąca życia może pomagać w zapobieganiu opisywanej jednostki chorobowej. Po 6 miesiącu, zaleca się powolne wprowadzanie nowych pokarmów, zwłaszcza tych najbardziej uczulających i obserwowanie jak reaguje organizm dziecka po ich pożyciu. Warto także gotować produkty zanim podamy je maluchom, gdyż zmniejsza to ich właściwości uczulające.