Niewydolność serca
Tagi publikacji: Niewydolność serca, zawał, nadciśnienie tętnicze, wada zastawki, cukrzyca, mięsień sercowy, mięśnia sercowego
Niewydolność serca definiowana jest jako stan, w którym serce nie jest zdolne do tłoczenia odpowiedniej ilości krwi, co prowadzi do zmniejszenia pojemności minutowej i nie wystarcza do pokrycia aktualnych potrzeb metabolicznych organizmu. Niewydolność serca dzielimy na:
- ostrą i przewlekłą
- skurczową i rozkurczową
- lewokomorową i prawokomorową
Przyczyny
Do przyczyn niewydolności serca zalicza się:
- choroba niedokrwienna serca
- nadciśnienie tętnicze
- wady zastawek serca
- przebyty zawał serca
- kardiomiopatia rostrzeniowa i przerostowa
- cukrzyca
- zaciskające zapalenie osierdzia
- migotanie przedsionków
- zapalenie mięśnia sercowego (np. pogrypowe)
- zaawansowana marskość wątroby
Objawy
W niewydolności lewokomorowej pacjenci zgłaszają następujące objawy:
- duszność - w spoczynku lub podczas wysiłku albo napadowa duszność nocna
- kaszel - zwykle suchy, niekiedy z odksztuszaniem różowo podbarwionej plwociny (zazwyczaj w obrzęku płuc)
Ponadto, w badaniu podmiotowym stwierdza się:
- trzeszczenia i rzężenia - typowo nad podstawami płuc
- świsty i furczenia - związane są z obrzękiem błony śluzowej oskrzeli
Niewydolność prawokomorowa manifestuje się obecnością:
- obrzęków, zlokalizowanych w najniżej położonych partiach ciała ( najczęściej stopy i okolice kostek a u chorych leżących okolica lędźwiowo - krzyżowa)
- ból lub dyskomfort w jamie brzusznej z powodu powiększenia wątroby
- nykturia, czyli częste oddawanie moczu w nocy
- brak łaknienia
- nudności
- zaparcia
Z kolei, w badaniu fizykalnym obserwuje się:
- płyn w jamie opłucnej i jamie brzusznej
- powiększenie i tkliwość wątroby w badaniu palpacyjnym
- żółtaczkę niewielkiego stopnia
- nadmierne wypełnienie żył szyjnych
- objaw Kussmaula, który polega na wzroście ciśnienia żylnego w żyłach szyjnych w czasie wdechu
Do klasyfikacji ciężkości objawów niewydolności serca służy skala NYHA (New York Heart Association), stworzona przez Nowojorskie Towarzystwo Kardiologiczne.
KLASA |
WYDOLNOŚĆ WYSIŁKOWA |
I |
bez ograniczeń - zwykły wysiłek fizyczny nie powoduje większego zmęczenia, duszności ani kołatania |
II |
niewielkie ograniczenie aktywności fizycznej - bez dolegliwości w spoczynku, ale zwykła aktywność powoduje zmęczenie, kołatanie serca lub duszność |
III |
znacznie ograniczenie aktywności fizycznej - bez dolegliwości w spoczynku, ale aktywność mniejsza niż zwykła powoduje wystąpienie objawów |
IV |
każda aktywność fizyczna wywołuje dolegliwości; objawy podmiotowe niewydolności serca występują nawet w spoczynku, a jakakolwiek aktywność nasila dolegliwości |
Rozpoznanie
Diagnostyka niewydolności serca opiera się zarówno na badaniu podmiotowym jak i przedmiotowym chorego, a także na wykonaniu badań dodatkowych. Lekarz analizuje historię choroby pacjenta, zwracając uwagę na aktualne schorzenia, styl życia oraz występowanie chorób w rodzinie. Następnie bada poszczególne narządy pod kątem obecności symptomów charakterystycznych dla opisywanej jednostki chorobowej. W celu potwierdzenia diagnozy, lekarz może zlecić następujące badania dodatkowe:
- EKG
- badania laboratoryjne - morfologia krwi obwodowej, jonogram, aktywność aminotransferaz i LDH (dehydrogenaza mleczanowa), stężenie bilirubiny i kreatyniny.
- echokardiografię
- próbę wysiłkową
- cewnikowanie serca
- koronarografię
Leczenie
Leczenie niewydolności serca ma na celu zwolnienie tempa rozwoju choroby, złagodzenie jej objawów oraz wydłużenie życia pacjentów i poprawę jego jakości. Należy tutaj podkreślić, że terapia tego schorzenia wymaga ścisłej współpracy chorego z lekarzem. Wyróżnia się 3 główne elementy leczenia niewydolności serca:
- zmiana stylu życia
- leczenie objawowe
- leczenie przyczynowe
Zmiana nawyków życiowych dotyczy zarówno diety jak i aktywności ruchowej. Trzeba także wystrzegać się palenia papierosów oraz spożywania alkoholu. Osoby z niewydolnością serca powinny ograniczyć spożycie tłuszczów, pokarmów zawierających dużo cholesterolu i soli, która zatrzymuje wodę w organizmie. Należy również w miarę możliwości zmniejszyć nadwagę, co z pewnością złagodzi objawy towarzyszące temu schorzeniu. Farmakologiczne leczenie niewydolności serca polega przede wszystkim na systematycznym stosowaniu przepisanych preparatów oraz uzbrojeniu się w cierpliwość, ponieważ na efekty pojawiają się czasem dopiero po upływie kilku tygodni. Stosuje się następujące grupy leków:
- inhibitory konwertazy angiotensyny (IKA)
- β - blokery
- diuretyki (leki moczopędne)
- glikozydy naparstnicy
- blokery receptora angiotensyny - sartany
Gdy można zniwelować przyczynę niewydolności serca np. w przypadku zwężenia zastawki lub jej niedomykalności, stosuje się leczenie operacyjne. Tego typu terapię można też zastosować w przypadku, gdy przyczyną schorzenia jest niedokrwienie serca spowodowane zwężeniem tętnicy wieńcowej. Zdarza się również tak, że w żaden sposób nie udaje się uzyskać poprawy stanu chorego. Wówczas jedyną metodą jest przeszczep serca.