Nagminne zapalenie przyusznic (świnka)

Nagminne zapalenie przyusznic (łac. parotitis epidemica), znane jako świnka, to ostra choroba zakaźna, która występuje zarówno u dzieci jak i u dorosłych. Atakuje głównie zimą oraz wczesną wiosną a jej przechorowanie pozostawia trwałą odporność.

Objawy

U większości pacjentów choroba nie daje objawów lub przebiega w sposób skąpoobjawowy. U pozostałych występuje przede wszystkim jedno lub obustronny obrzęk i bolesność ślinianek przyusznych. Pojawia się też gorączka, bóle głowy, mięśni i złe samopoczucie. Ból wynikający ze stanu zapalnego gruczołów ślinowych utrudnia otwieranie ust i uniemożliwia spożywanie pokarmów.

Przebieg

Choroba rozwija przez okres 2-4 tygodni. Chory staje się zaraźliwy dla innych 2-6 dni przed pojawieniem się pierwszych sygnałów i około 9 dni po ich zniknięciu. W trakcie trwania choroby obrzęk ślinianek  narasta, trwa 2-3 dni, po czym stopniowo ustępuje.

Przyczyny

Sprawcą tej jednostki chorobowej jest wirus z rodziny Togaviridae, a jego jedynym rezerwuarem jest człowiek. Świnka roznosi się drogą kropelkową lub przez kontakt z chorym, rzadziej za pośrednictwem przedmiotów zanieczyszczonych jego śliną.

Rozpoznanie

Rozpoznanie stawia się na podstawie obrazu klinicznego choroby oraz dodatniego wywiadu epidemiologicznego. W badaniach dodatkowych obserwuje się leukopenię, limfocytozę oraz wzrost aktywności amylazy. W przypadkach wątpliwych wykonuje się badania wirusologiczne, polegające na izolacji wirusa z krwi, moczu, śliny lub płynu mózgowo-rdzeniowego. Istnieje również możliwość przeprowadzenia badań serologicznych.

Leczenie

W terapii świnki stosowane jest standardowe leczenie, jak w przypadku każdej infekcji wirusowej, które ma na celu złagodzenie objawów. Podaje się leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. Należy również pamiętać o odpowiednim nawodnieniu chorego.

Profilaktyka:

Zawsze lepiej zapobiegać niż leczyć, zwłaszcza, że świnka niesie ze sobą poważne powikłania, takie jak:

• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu
• zapalenie najądrzy i jąder, które może prowadzić do niepłodności
• zapalenie trzustki
• głuchota
• zapalenie jajników, gruczołów sutkowych, tarczycy i gruczołu krokowego 

Sposobem na uniknięcie tej choroby jest skojarzona szczepionka przeciwko odrze, śwince i różyczce – MMR – z angielskiego: M – mumps (świnka), M – measels (odra), R- rubella (różyczka), która niestety nie wchodzi w skład kalendarza szczepień. Jeśli jednak w naszym otoczeniu znajdzie się osoba, która właśnie przechodzi nagminne zapalenie przyusznic, należy zachować zasady ostrożności i unikać kontaktu z tym chorym.