Wirusowe zapalenie wątroby typu A, B, C, D, E (HAV, HBV, HCV, HDV, HEV)
Tagi publikacji: Wirusowe zapalenie wątroby typu A, B, C, D, E (HAV, HBV, HCV, HDV, HEV)
Wirusowe zapalenie wątroby jest schorzeniem występującym dość często, a jego przyczynę stanowią wirusy hepatotropowe: HAV, HBV, HCV, HDV, HEV. Zakażenie tymi patogenami może manifestować się jako:
- nosicielstwo - występuje w przypadku obecności zakażenia ale przy braku objawów klinicznych
- ostre zapalenie wątroby
- piorunujące zapalenie wątroby - rozwija się u części pacjentów z ostrym zapaleniem wątroby typu A, B lub E
- przewlekłe zapalenie wątroby - cechuje się występowaniem objawów klinicznych, dodatnich wyników badań biochemicznych i serologicznych przez okres ponad 6 miesięcy, z histologicznie potwierdzonymi zmianami o typie zapalenia, martwicy i włóknienia
- marskość wątroby - rozwija się u 20% chorych z przewlekłym zapaleniem wątroby typu C i u 20 - 30% zapaleniem typu B
WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU A
Potocznie zwane jest chorobą brudnych rąk i powodowane przez wirus typu A (HAV). Jedynym rezerwuarem patogenu jest człowiek. HAV w dużych ilościach wydalany jest z kałem. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą pokarmową, przez zanieczyszczoną żywość oraz wodę. Wirus może przenosić się również drogą kontaktów seksualnych oraz przy pomocy skażonych igieł i narzędzi medycznych. Okres wylęgania wynosi 15 - 50 dni.
Objawy
- nudności
- wymioty
- bóle brzucha, mięśni i stawów
- męczliwość
- w postaci z żółtaczką występuje świąd skóry, ściemnienie moczu i rozjaśnienie stolca
Ostre objawy ustępują zwykle po kilku dniach, jednak zwiększona aktywność aminotransferaz utrzymuje się przez około 3 - 4 tygodnie. U chorych z żółtaczką choroba trwa średnio 6 tygodni.
Rozpoznanie
W badaniach laboratoryjnych widoczne są następujące odchylenia:
- zwiększenie aktywności aminotransferaz
- zwiększone stężenie bilirubiny
Wykonuje się również badania serologiczne -o świeżym zakażeniu świadczy obecność przeciwciał IgM anty-HAV w surowicy krwi. W wątpliwych przypadkach przeprowadza się biopsję wątroby.
Leczenie
Leczenie wirusowego zapalenia wątroby typu A polega na utrzymywaniu odpowiedniego stanu odżywienia i nawodnienia. Nie ma leczenia przyczynowego, a pacjenci, u których występuje ciężki przebieg choroby mogą wymagać hospitalizacji. Należy unikać spożywania leków metabolizowanych w wątrobie. Chorych obowiązuje również bezwzględny zakaz spożywania alkoholu przez pół roku. W przypadku nasilonego i uporczywego świądu stosuje się terapię przeciwświądową.
Profilaktyka
Aby zapobiec zakażeniu wirusem HAV, należy:
- myć ręce przed każdym posiłkiem oraz przed jego przygotowaniem
- unikać spożywania pokarmów z niepewnych źródeł
- zaszczepić się monowalentną szczepionką przeciw WZW A
WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU B
Czynnikiem etiologicznym jest wirus typu B (HBV). Jedynym rezerwuarem patogenu jest człowiek (chory lub nosiciel) i można się nim zarazić przez:
- stosunki płciowe
- kontakt z zakażoną krwią i zanieczyszczonymi nią narzędziami
- zabiegi chirurgiczne i kosmetyczne
- kontakt z płynami ustrojowymi osoby chorej
Okres wylęgania wynosi 28 - 160 dni.
Objawy
- osłabienie
- stan podgorączkowy
- brak apetytu
- przemęczenie
- bóle głowy
- bóle wątroby i żołądka
- niechęć do tłustych, ciężkich potraw
Rozpoznanie
Badania laboratoryjne wykazują:
- zwiększenie aktywności aminotransferazy alaninowej (ALT)
- zwiększenie stężenia bilirubiny sprzężonej i niesprzężonej
W zależności od czasu jaki upłynął od zakażenia i fazy choroby, wykrywa się w surowicy antygeny HBsAg i HBeAg oraz swoiste przeciwciała anty- HBc IgM i IgG, anty HBei anty HBs. Nie ma potrzeby rutynowego wykonywania biopsji wątroby.
Leczenie
Terapia WZW typu B jest taka sama jak w przypadku WZW typu A. Nie ma leczenia przyczynowego.
Profilaktyka
Podstawową metodą profilaktyki jest szczepienie ochronne, polegające na przyjęciu 3 dawek w schemacie 0, 1 i 6 mies. Bardzo istotne jest również bezwzględne przestrzeganie zasad zapobiegania zakażeniom, zarówno w służbie zdrowia, jak i w gabinetach fryzjerskich, kosmetycznych czy studiach tatuażu.
WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU C
Odpowiedzialny za to schorzenie jest wirus typu C (HCV),który posiada 6 głównych genotypów, charakteryzujących się różną wrażliwością na leki przeciwwirusowe. Rezerwuarem patogenów są ludzie chorzy i nosiciele, a do zakażenia dochodzi w wyniku:
- kontaktu z krwią i jej pochodnymi - głównie przez zanieczyszczone narzędzia medyczne
- kontaktów seksualnych
- zakażenia okołoporodowego
Okres wylęgania wynosi 15 - 160 dni.
Objawy
W większości przypadków, przez długi czas zakażenie przebiega w sposób bezobjawowy, natomiast w pozostałych, obraz kliniczny przypomina WZW typu A lub B o łagodnym przebiegu. W związku z tym, spodziewamy się :
- osłabienia
- zmniejszenia apetytu
- dyskomfortu w jamie brzusznej
- nudności
- zażółcenia powłok skórnych
Rozpoznanie
Odchylenia w badaniach laboratoryjnych są podobne do tych, które występują w wirusowym zapaleniu wątroby typu A. Do rozpoznania konieczne jest również badanie krwi na obecność przeciwciał anty- HCV. Należy przy tym pamiętać, że wynik może być ujemny u pacjentów z niedoborem odporności i osób hemodializowanych. Ponadto, badania materiału genetycznego wirusa (RT-PCR) pozwalają oznaczyć jego genotyp i potwierdzają diagnozę.
Leczenie
Zalecenia ogólne i leczenie objawowe są podobne jak w przypadku WZW typu A. Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu C wymaga podawania interferonu i leków, które hamują replikację wirusa.
WIRUSOWE ZAPALENIE TYPU D
Za wyżej wymienione schorzenie odpowiedzialny jest wirus typu D (HDV), który może się namnażać jedynie w obecności HBV. Z tego względu wyróżniamy:
- koinfekcję - równoczesne zakażenie wirusem HBV i HDV
- nadkażenie nosiciela HBV
Okres wylęgania wynosi 21 - 140 dni.
Objawy
W przypadku koinfekcji, przebieg choroby przypomina WZW typu B. Gdy zaś mamy do czynienia z nadkażeniem, u pacjenta przewlekle zakażonego wirusem HBV dochodzi do zaostrzenia choroby pierwotnej, aż do nadostrego lub piorunującego zapalenia i ostrej niewydolności wątroby.
Rozpoznanie
Jednoczesne zakażenie HBV i HDV rozpoznaje się na podstawie obecności w surowicy wysokich mian przeciwciał anty - HBV i anty - HDV w klasie IgM. Z kolei w nadkażeniu, występują przeciwciała anty - HDV w klasie IgM, zastępowane potem przez IgG.
Leczenie
Nie występują wytyczne leczenia ostrego zakażenia HDV. W zakażeniach przewlekłych podaje się pacjentom interferon w skojarzeniu z adefowirem przez 48 tygodni.
WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU E
Schorzenie to wywołuje wirus typu E, przenoszony jest drogą pokarmową, głównie za pośrednictwem skażonej wody. Bardzo rzadko do zakażenia dochodzi poprzez kontakt z chorym. Okres wylęgania wynosi 16 - 65 dni.
Objawy
- podwyższona temperatura
- ogólne złe samopoczucie
- bóle mięśni
- nudności, wymioty
- bóle brzucha
- brak apetytu
- bóle stawowe, dotyczące zwykle małych stawów
- żółtaczka
Rozpoznanie
Rozpoznanie stawia się na podstawie obecności przeciwciał anty - HEV w surowicy krwi i zwiększonej aktywności aminotransferazy alaninowej.
Leczenie
W terapii tego schorzenia stosuje się leczenie objawowe, które ma na celu złagodzenie objawów. Istotną rolę odgrywa również odpoczynek zarówno fizyczny jak i psychiczny.
Profilaktyka
Zapobieganie WZW typu E polega na:
- myciu rąk i przestrzeganiu pozostałych zasad higieny osobistej
- spożywanie przegotowanej wody pitnej i nieskażonej żywności