LekarzPomaga.pl - BÓL BRZUCHA

Dolegliwości towarzyszące różnym chorobom

Ból brzucha

Opublikowano:

Tagi publikacji: Ból brzucha

Ból brzucha

Ból brzucha jest nieswoistym objawem, który można przypisać wielu chorobom, dotyczącym zarówno narządów jamy brzusznej jak i zlokalizowanych poza nią. Zwykle spowodowany jest niegroźną przyczyną taką jak niestrawność, jednak  w pewnych sytuacjach może stanowić zagrożenie życia i wymaga szybkiej interwencji chirurgicznej - taki stan określamy wówczas mianem ostrego brzucha.

Ze względu na charakter, ból brzucha dzielimy na:

  • somatyczny – jest spowodowany podrażnieniem receptorów bólowych zlokalizowanych w otrzewnej ściennej i ścianie brzucha. Receptory te odbierają bodźce wywołane pociąganiem, uciskiem, cięciem i zmianą temperatury. Jest to ból dobrze ograniczony. Nasila się podczas kaszlu, głębokiego oddechu, zmiany ułożenia ciała, przy czym jest najbardziej wyczuwalny w miejscu, w którym toczy się proces chorobowy. Może mu towarzyszyć tzw. obrona mięśniowa , czyli zwiększone napięcie mięśni jamy brzusznej oraz inne objawy otrzewnowe, charakterystyczne dla zapalenia otrzewnej. Zwykle towarzyszy chorobom o ostrym przebiegu, które stanowią niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia pacjenta i niejednokrotnie wymagają szybkiego działania lekarza.
  • ból trzewny – wywołany jest pobudzeniem receptorów bólowych znajdujących się w narządach wewnętrznych i otrzewnej trzewnej. Do ich aktywacji dochodzi w wyniku rozciągania, skurczu, nacisku, pociągania i wzrostu temperatury. Jest to ból słabo zlokalizowany, nasilający się w spoczynku, tępy, może narastać i stopniowo ustępować. Często towarzyszą mu wymioty, nudności i pocenie się.
  • ból odniesiony –to ból odczuwany w miejscu odległym od zmienionych chorobowo narządów, w obrębie mięśni lub skóry.  Jest wynikiem połączenia włókien trzewnych z włóknami obwodowymi somatycznymi na poziomie rdzenia kręgowego. Przykładem jest ból zlokalizowany w okolicy pleców i prawej łopatki, dotyczący chorób dróg żółciowych.  

Ból brzucha możemy również podzielić na ostry, który ma charakter somatyczny i przewlekły, mający zwykle charakter trzewny. Do przyczyn ostrego bólu brzucha zaliczamy: zapalenie wyrostka robaczkowego, perforację wrzodu trawiennego i jelit, zapalenie uchyłków, niedrożność jelit, kolkę żółciową, ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego, ostre zapalenie trzustki, kamicę nerkową, ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek, ostre zapalenie przydatków, ciąża pozamaciczna, mocznica, porfiria, zator tętnicy krezkowej, zakrzepica żył trzewnych. Ostry ból brzucha mogą również spowodować choroby dotyczące narządów, które umiejscowione są poza jamą brzuszną. Zaliczamy do nich m.in.: chorobę wieńcową, zawał ściany dolnej, zapalenie płuc, zator tętnicy płucnej, zapalenie osierdzia i przełom hiperkalcemiczny. Z kolei ból przewlekły występuje w przebiegu następujących schorzeń: zespół jelita drażliwego, choroba refluksowa przełyku, nieswoiste zapalne choroby jelita grubego – choroba Leśniowskiego- Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zapalenie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy, nowotwory narządów jamy brzusznej, celiakia, gruźlica jelit, przewlekłe zapalenie trzustki i wiele innych.

W diagnostyce opisanych dolegliwości niezwykle istotny jest wywiad z pacjentem i następujące po nim badanie fizykalne. Należy ustalić umiejscowienie bólu, określić jego charakter, natężenie oraz ustalić jakie czynniki go wywołują i określić te, które prowadzą do jego zmniejszenia. Podczas badania podmiotowego, lekarz powinien ocenić stan ogólny pacjenta i jego parametry życiowe a następnie metodą oglądania, osłuchiwania, obmacywania i opukiwania dokładnie zbadać brzuch, zwracając uwagę na obecność przepuklin, wodobrzusza, krążenia obocznego, obrony mięśniowej i innych objawów otrzewnowych oraz ustalić punkt, w którym tkliwość palpacyjna jest największa. Kolejnym etapem w stawianiu diagnozy jest wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych m.in.: morfologii krwi, badania ogólnego moczu, aktywności aminotransferaz, stężenia amylazy i bilirubuny, troponiny i CK-MB . oraz przeprowadzenie badań obrazowych, rozpoczynając od zdjęcia przeglądowego jamy brzusznej i USG.