Zawroty głowy

Pojęcie zawrotów głowy opisuje subiektywne odczucie kołowego ruchu otoczenia lub własnego ciała, któremu często towarzyszą nudności, wymioty, szumy uszne, zaburzenia równowagi a także dezorientacja i uderzenia gorąca. Stanowią dość częsty problem, z którym pacjenci zgłaszają się do lekarza.

Istnieją różne przyczyny tych dolegliwości i możemy je podzielić na obwodowe i ośrodkowe. Do tych pierwszych zaliczamy zapalenie błędnika, uraz ucha wewnętrznego, wirusowe zapalenie części przedsionkowej nerwu VIII, chorobę lokomocyjną, niedokrwienie błędnika, chorobę Meniere’a oraz zawroty wywołane zmianą położenia głowy i szyi. Z kolei wśród czynników obwodowych wyróżniamy: udar pnia mózgu i móżdżku, stwardnienie rozsiane, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowch, migrenę, guz kąta mostowo- móżdżkowego oraz napad padaczkowy. Warto wspomnieć, że zawroty głowy, szczególnie u młodych ludzi, często występują po spożyciu zbyt dużych ilości alkoholu oraz w wyniku gwałtownej, nagłej zmiany pozycji ciała. Często są też skutkiem niedociśnienia i hipotonii ortostatycznej. U osób starszych mogą mieć również podłoże miażdżycowe a także powstawać na tle zmian zwyrodnieniowych szyjnego odcinka kręgosłupa, co powoduje zmniejszenie dopływu krwi do mózgu. Istotne znaczenie w patomechanizmie zawrotów głowy odgrywa uszkodzenie narządu przedsionkowego, znajdującego się w uchu środkowym, uszkodzenie jądra przedsionkowego w pniu mózgu, włókien przewodzących nerwu przedsionkowo-ślimakowego ( VIII nerw czaszkowy) a także uszkodzenie innych struktur należących do układu nerwowego, które są odpowiedzialne za utrzymanie równowagi.

W diagnostyce opisanych dolegliwości szczególną rolę odgrywa wywiad z pacjentem, podczas którego należy wypytać o czas trwania zawrotów, sytuacje, w których się pojawiają, obecność objawów towarzyszących i chorób współistniejących. Do rozpoznania dużo wnosi także badanie fizykalne, polegające na wykonaniu badania otoskopowego, orientacyjnego badania słuchu przy pomocy stroików a także orientacyjnego badania zaburzeń równowagi, przy pomocy testów dynamicznych i statycznych. W niektórych przypadkach nieocenione są badania dodatkowe takie jak tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, ultrasonografia tętnic szyjnych i kręgowych czy badanie przepływów w tętnicach mózgowych, które niejednokrotnie potrafią rozwiać wątpliwości.

Leczenie zawrotów głowy jest uzależnione od czynnika etiologicznego. W terapii wyżej opisanych dolegliwości stosuje się głównie leczenie objawowe oraz, w zależności od postawionego rozpoznania, leczenie przyczynowe. Preparaty wykorzystywane do leczenia objawowego, dzielimy na kilka grup. Są to:

• neuroleptyki
• leki przeciwlękowe
• leki przeciwhistaminowe I generacji
• cholinolityki (antagoniści receptorów muskarynowych)
• blokery kanałów wapniowych
• kwas nikotynowy i jego pochodne
• blokery receptorów α-adrenergicznych
• leki cytoprotekcyjne (neuroprotekcyjne)
• leki antyagregacyjne
• leki homeopatyczne

W zasadnych przypadkach chory zostaje zakwalifikowany do leczenia operacyjnego, m. in: ortopedycznego, neurochirurgicznego czy otolaryngologicznego. Istotną znaczenie ma również rehabilitacja, będąca uzupełnieniem farmakoterapii jak również leczenia chirurgicznego. Znajduje ona zastosowanie w uszkodzeniach dróg przedsionkowych oraz receptorów ucha wewnętrznego i u wielu pacjentów przynosi pozytywne efekty.